Najpierw słyszysz od prokuratora: podejrzany ma prawo do składania wniosków dowodowych. Potem poucza Cię również sąd: oskarżony ma prawo składać wnioski dowodowe. Adekwatne prawo przysługuje pokrzywdzonemu w postępowaniu przygotowawczym, a w sądowym – oskarżycielowi posiłkowemu lub też oskarżycielowi prywatnemu. Myślisz: ok, mam prawo, ale co to jest ten wniosek i jak powinien on wyglądać?
Wniosek dowodowy to właściwie jedna z podstaw postępowania karnego. Dzięki ich zgłoszeniu mogą zostać przeprowadzone określone dowody w Twojej sprawie – te, które Twoim zdaniem mogą zmienić przebieg postępowania i jego skutek. Musisz pamiętać o jednym: sąd (ani tym bardziej prokurator) nie ma obowiązku uwzględnić Twojego wniosku dowodowego. Postanowienie o jego oddaleniu nie jest zaskarżalne (czyli nie możesz złożyć na nie zażalenia) i dopiero w ewentualnej apelacji możesz podnosić, że oddalenie Twojego wniosku było niezasadne. Ale o apelacji i zarzutach innym razem.
Wracając do wniosku… Jeśli zatem sąd czy prokurator nie ma obowiązku uwzględnienia takiego wniosku, jak sprawić, by jednak zdecydował się przeprowadzić dowód, na którym Ci zależy? Wszystko zależy od treści składanego wniosku i nad tym warto się pochylić.
We wniosku dowodowym trzeba wskazać dwa istotne elementy: dowód, który ma być przeprowadzony oraz okoliczności, na jakie ma zostać przeprowadzony. Dobrze jest także podać krótkie uzasadnienie, dlaczego uważamy, że z konkretnego dowodu mają wynikać konkretne okoliczności i dlaczego mają one znaczenie dla sprawy. Przede wszystkim zatem musisz się zastanowić, co chcesz udowodnić. I tak na przykład:
– nie byłem na miejscu zdarzenia i nie mogłem tam być;
– to nie mój podpis na dokumencie;
– udzielam się społecznie, prowadziłem nienaganny tryb życia;
– wypadek miał inny przebieg niż wskazany w akcie oskarżenia;
– odniosłem szkodę określonej wysokości na skutek czynu…
Wnioski będą się różniły w zależności od Twojego stanowiska oraz roli w sprawie. Możesz wnioskować o przesłuchanie świadka (tutaj powinieneś podać jego dane adresowe, czyli innymi słowy adres, pod którym odbierze on wezwanie), który posiada wiedzę istotną z punktu widzenia sprawy, albo o zasięgnięcie opinii biegłego czy też w sytuacji, gdy biegli byli już powołani i wydawali opinię – o ich przesłuchanie na rozprawie.
Wniosek dowodowy może także dotyczyć przeprowadzenia dowodu z dokumentu – który załączysz do akt sprawy. Możesz także wnioskować o uzyskanie przez sąd konkretnych dokumentów, np. aktu zgonu. To tylko kilka przykładów, musisz bowiem pamiętać, że katalog dowodów jest bardzo szeroki.
Wnioski dowodowe zatem będą wyglądały przeróżnie i dotyczyły różnych okoliczności – ze względu na rodzaj sprawy, przeprowadzone w niej czynności, stanowisko oskarżonego, pozostałe zgromadzone w sprawie dowody…
I na koniec jeszcze jedno: przy konstruowaniu wniosków dowodowych przydaje się wiedza o tym, co już znajduje się w aktach sprawy. Jak się tego dowiedzieć? O tym tutaj [KLIK].